Bu sayfada bel fıtığı nasıl oluşur, belirtileri, nedenleri, nasıl tanı konur ve ameliyatı hakkında detayları anlatmaya çalışacağız. Hepinize sağlıklı günler dilerim.
Bel fıtığı, bel bölgesi omurgalarının arasındaki disk dediğimiz yapının yırtılarak omurilik kesesini ve sinirleri sıkıştırması ile oluşur.
Tıpta lomber dejeneratif disk hastalığı diye bilinen halk arasında ise bel fıtığı olarak anılan hastalıkta 2 tip bel fıtığı görülür. Bunlardan ilki iki omurga arasındaki disk yapısının dış kısmındaki kapsülün sağlam kalarak diskin yapısının bozulması ve yüksekliğinin azalması, diğeri ise bu kapsülün yırtılarak disk materyalinin dışarıya çıkması sonucu omurilik kesesinin veya bacağa giden sinirlerden bir veya her ikisinin bası altında kalması ile oluşur. Bel fıtığının nedenleri kesin olarak bilinmemekle birlikte ailesel yatkınlık, yaşlanma ile oluşan dejenerasyon, aşırı kilo alımı ve ağır yük kaldırma nedeniyle oluşan ani gerilim nedenler arasında sayılabilir.
Bel fıtığı belirtileri arasında en sık görülenler; bel veya bacak ağrısı, bacaklar veya ayaklarda uyuşma, yürüme zorlukları, bacaklar veya ayaklarda kuvvet kaybıdır. Hastalar bu şikayetlerle çoğunlukla beyin ve sinir cerrahisi uzmanına başvururlar. Hastalarımız genellikle ilk başta bel ağrısından şikayetçi olduklarını ancak zamanla yırtılan diskten çıkan disk (fıtık) parçasının sinir köklerini sıkıştırması sonucu ağrıyı bacaklarında da hissetmeye başladıklarını belirtirler. Bel fıtığının ileri dönemlerinde hastalarda bacak veya ayaklarda kuvvet kaybı, idrar ya da dışkı tutamama veya cinsel işlev bozuklukları görülebilir.
Hastalığın tanısında; klinik muayene bulgularının yanı sıra röntgen, MRI (Manyetik Rezonans), CT (Bilgisayarlı Tomografi) sıklıkla kullanılır. EMG dediğimiz sinirlerin elektro fizyolojik tetkiki gerekebilir. Tüm tetkik ve bulgular sonucunda ortaya çıkan tablo kişinin bel fıtığı hastası olup olmadığını ortaya koymaya yardımcı olur. Bel grafileri (x-ray), bel ağrısı şikayeti ile sağlık kuruluşlarına başvuran hastalarda kullanılabilecek ilk radyolojik görüntüleme yöntemidir. Genel olarak bu filmlerin çekilmesi 3 yönden gerçekleştirilir ve bel grafileri sayesinde hastanın omurlarının dizilimi, olası kırıklar ve dejeneratif değişiklikler tespit edilebilir.Omurganın kemik yapısının incelenmesindeki en duyarlı tetkik bilgisayarlı tomografidir (CT). Tomografi görüntüleri sayesinde kalsifiye olmuş ya da fıtıklaşmış diskler tespit edilebilir.Bir diğer radyolojik görüntüleme yöntemi olan manyetik rezonans görüntüleme (MRI), bel fıtığından şüphelenilen hastalarda altın standart tanı aracı olarak kabul edilir. Tanısal doğruluğu yaklaşık olarak %97 olan bu işlem, yumuşak dokuyu da ayrıntılı olarak görüntüleyebilmesi nedeniyle oldukça duyarlıdır.
Bel fıtığı için ilk ameliyat 1934 yılında Mixter ve Barr adında iki cerrah tarafından yapılmıştır. Tıpta teknoloji çok hızla ilerleyerek önce açık ameliyat tekniğiyle, daha sonra mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile hastalar ameliyat edilmiş, özellikle son 7-8 yılda da tam kapalı bel fıtığı ameliyatı diğer adıyla tam endoskopik bel fıtığı ameliyatı güncel hale gelmiştir.
Hastalığın tanısında; klinik muayene bulgularının yanı sıra röntgen, MRI (Manyetik Rezonans), CT (Bilgisayarlı Tomografi) sıklıkla kullanılır. EMG dediğimiz sinirlerin elektro fizyolojik tetkiki gerekebilir. Tüm tetkik ve bulgular sonucunda ortaya çıkan tablo kişinin bel fıtığı hastası olup olmadığını ortaya koymaya yardımcı olur. Bel grafileri (x-ray), bel ağrısı şikayeti ile sağlık kuruluşlarına başvuran hastalarda kullanılabilecek ilk radyolojik görüntüleme yöntemidir. Genel olarak bu filmlerin çekilmesi 3 yönden gerçekleştirilir ve bel grafileri sayesinde hastanın omurlarının dizilimi, olası kırıklar ve dejeneratif değişiklikler tespit edilebilir.Omurganın kemik yapısının incelenmesindeki en duyarlı tetkik bilgisayarlı tomografidir (CT). Tomografi görüntüleri sayesinde kalsifiye olmuş ya da fıtıklaşmış diskler tespit edilebilir.Bir diğer radyolojik görüntüleme yöntemi olan manyetik rezonans görüntüleme (MRI), bel fıtığından şüphelenilen hastalarda altın standart tanı aracı olarak kabul edilir. Tanısal doğruluğu yaklaşık olarak %97 olan bu işlem, yumuşak dokuyu da ayrıntılı olarak görüntüleyebilmesi nedeniyle oldukça duyarlıdır.
Bel fıtığı olan hastada gelişen bacaklar veya ayaklardaki ileri derecede güç kaybı, idrar veya dışkı tutamama ya da cinsel işlevlerin yitirilmesi hastanın acil şartlarda ameliyat edilmesini gerektirir. Bunun dışında sadece yoğun ağrı ile başvuran hastalarda 20 gün süreyle ilaç tedavisi, istirahat ya da fizik tedavi programı uygulanır. Ancak bu süre sonunda ağrı sorunu giderilemeyen hastalar da tekrar değerlendirme yapılarak cerrahi sürece alınabilir. Bel fıtığının cerrahi tedavi seçeneklerine baktığımızda karşımızda üç farklı ameliyat yöntemi çıkmaktadır. Bunlardan ilki açık bel fıtığı ameliyatı (açık diskektomi), diğeri mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ve sonuncusu da tam kapalı bel fıtığı ameliyatı diğer adıyla tam endoskopik bel fıtığı ameliyatıdır.
Bu ameliyat tekniğinde ameliyat bel bölgesinde arkadan, arka-yan veya yan taraftan girilerek yapılır. Tüm tip endoskopik girişimlerde, açık veya mikrocerahi ile yapılan ameliyattan çok daha küçük bir cilt kesisi (0.6 cm) kullanılır. Son 10 yılda endoskopik yöntemler tıpta çok güncel hale gelmiş ve beyin cerrahisinde de kendine önemli bir yer edinmiştir. Hastalarımız için günübirlik yatış yapılmakta, hastalar bu yöntemle yapılan ameliyat sonrası 4 saat sonra yürümekte ve 6 saat sonra taburcu edilmektedir. Erken hareketlenme hastanın günü daha rahat geçirmesini ve tuvalet gereksinimini kendisinin yardımsız yapmasını sağlamaktadır. Ameliyatlar genel veya epidural anestezi altında gerçekleştirilir. Bel bölgesinde oluşan fıtığın yerleşim yerine göre orta veya yan taraftan girilerek yapılan tam kapalı ameliyat tekniğinde; 0.6 cm’lik bir kesiden fıtıklaşmış disk alanına sokulan 4 mm’lik bir endoskop yardımıyla çok yüksek çözünürlüklü ekrandan cerrahi saha görülerek gerçekleştirilir. Bu ameliyatın en önemli avantajı mikrodiskektomi (mikrocerrahi) yöntemindeki gibi zorunlu olan kas doku sıyırması (diseksiyonu) ve kemik doku çıkarımı gerektirmemesidir.
Bu da ameliyat sonrası bel ağrısının çok daha az olması ile hastanın erken hareketlenmesini ve günlük yaşama çok daha çabuk katılabilmesini sağlar. Bu nedenlerle tam kapalı bel fıtığı ameliyatı hasta konforu çok yüksek olan bir ameliyattır. Ayrıca bu teknikle yapılan ameliyatta mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile yapılan ameliyata göre çok daha az kanama olmakta ve ameliyat sonrası gelişen nedbe dokusu da yok denecek kadar az olmaktadır. Hastalarımıza ameliyat sonrası evde 3 gün ılımlı bir istirahat dönemi öneriyoruz. Bu süreç içinde hastalarımız her türlü kişisel gereksinimlerini kendileri karşılayabilmektedir. Ofis çalışanları 4. gün, ağır işte çalışanlar 15 gün sonra işlerine dönebilmektedir. Tam kapalı bel fıtığı ameliyatında hastanın odadan çıkış ve gelişi arasındaki toplam süre yaklaşık 2.5 saat, ameliyatta başarı oranı ve ameliyatta oluşabilecek risklerin oranı mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile benzerdir.
Bu ameliyat tekniği 5 ile 8 santim uzunluğundaki cilt kesisinden yapılan ve açılan yaranın büyüklüğü nedeniyle ameliyat sonrası konforu oldukça düşük bir ameliyattır. Hastalar ameliyat sonrası uzun süre yatak istirahati ile dinlemek zorunda kalırlar. Bunun en büyük nedeni açılan cerrahi bölgede yapılan büyük kas diseksiyonu yani diğer adıyla kas sıyrılması işlemidir. Yine bu ameliyatta omurganın arka bölümü olan lamina denilen bölgeden de kemik doku çıkarımı yapılmaktadır. Bu kasların ameliyat sonrası omurgaya düzensiz olarak yapışmaları ve yapılan kemik doku çıkarımı nedeniyle hastalar yaşam boyu uzun süreli bel ağrılarıyla karşı karşıya kalacaktır.
Ameliyat öncesi en önemli yapılması gereken iş, hastalarımızın muayene edilmesidir. Muayeneden sonra radyolojik ya da elektrofizyolojik tetkikleri (elektromiyografi halk arasındaki adıyla sinir ölçüm testi) yapmakta, sonuçları incelemekte ve sonrasında ameliyat kararı almaktayız. Burada yine en önemli kriter hastamıza hangi ameliyat yönteminin uygulanacağı (tam kapalı bel fıtığı ameliyatı veya mikrodiskektomi (mikrocerrahi)) kararının verilmesi ve ameliyata ait tüm ayrıntıları hastamıza anlatarak aklında ameliyata ait hiçbir soru işareti kalmamasının sağlanmasıdır. Ameliyat kararı aldığımız hastaları çalıştığımız hastane gruplarındaki hasta danışmanlarına yönlendiriyoruz. Hastalar aç karnına sabah hastaneye gitmekte ve hasta danışmanları tarafından ameliyat öncesi tetkikler ile Covid-19 testleri için laboratuvara kabul edilmektedir. Testlerin sonucunun aynı gün çıkmasını takiben hastalarımız anestezi uzmanları tarafından değerlendirilmektedir. Ameliyat için anestezi onayı alan hasta ameliyat günü sabah aç karnına hastaneye gitmekte, yatışı yapılmakta ve ardından randevu saatinde ameliyata alınmaktadır. Ameliyathaneye alınması planlanan hasta yakınları için en önemli sorulardan birisi, cerrahi sürenin ne kadar olacağıdır. Ameliyat öncesi hastamıza ve hasta yakınlarına ameliyat süresi hakkında detaylı bilgi vermekte ve ameliyatın bitimini takiben hasta yakınına ameliyatın bittiği bilgisi ulaştırılmaktadır. Aynı zamanda hasta yakınları, hastalarının ameliyatının hangi aşamada olduğunu bilgi ekranı üzerinden de takip edebilmektedirler.
Bu da ameliyat sonrası bel ağrısının çok daha az olması ile hastanın erken hareketlenmesini ve günlük yaşama çok daha çabuk katılabilmesini sağlar. Bu nedenlerle tam kapalı bel fıtığı ameliyatı hasta konforu çok yüksek olan bir ameliyattır. Ayrıca bu teknikle yapılan ameliyatta mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile yapılan ameliyata göre çok daha az kanama olmakta ve ameliyat sonrası gelişen nedbe dokusu da yok denecek kadar az olmaktadır. Hastalarımıza ameliyat sonrası evde 3 gün ılımlı bir istirahat dönemi öneriyoruz. Bu süreç içinde hastalarımız her türlü kişisel gereksinimlerini kendileri karşılayabilmektedir. Ofis çalışanları 4. gün, ağır işte çalışanlar 15 gün sonra işlerine dönebilmektedir. Tam kapalı bel fıtığı ameliyatında hastanın odadan çıkış ve gelişi arasındaki toplam süre yaklaşık 2.5 saat, ameliyatta başarı oranı ve ameliyatta oluşabilecek risklerin oranı mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile benzerdir.
Lomber disk hernisi diğer adıyla bel fıtığı, beyin ve sinir cerrahisi pratiğinde en sık karşılaştığımız hastalıklarındandır. Bu konuda tüm hastalarımızın sorduğu bir soruya açıklık getirmek istiyorum. Bu da ‘Ameliyat sonrası bel fıtığı nüks eder mi?’ sorusudur. Cevabı ise ‘Evet, nüks edebilir’dir. Bugüne kadar yapılmış araştırmalarda nüks oranı %5-11 arasında değişmektedir. Bu oran tüm ameliyat yöntemlerinde benzerdir. Nüks dediğimiz kavram nedir? Bu konuda hastalarımızın zihninde bir karışıklık vardır. Bunun da nedeni nüks kavramının yeteri kadar iyi açıklanmamış olmasıdır. Bildiğiniz üzere bel fıtığı tanımlanırken, bel omurlarının numaraları ve hangi tarafta olduğu ile tanımlama yapılır. Örneğin sağ L4-5 disk hernisi (bel fıtığı) gibi. Bu olgunun nüks olarak sayılabilmesi için hastada yeniden sağ L4-5 disk hernisi (bel fıtığı) olması gerekir. Aynı mesafede sol tarafta (yani ameliyat edilen tarafın karşı tarafında) veya bir diğer mesafede olan bel fıtığı nüks demek değildir. Bu yeni bir bel fıtığı demektir ve nüks olarak adlandırılmamalıdır.
Ameliyat için fiyat öğrenmek isteyen çok sayıda hasta telefonu almaktayız. Ameliyat fiyatlarının tüm hastalarımıza açık dijital ortamda yayınlanması mesleki etik kurallar açısından uygun değildir. Hastalarımızın ameliyat ücretlendirmelerini diğer tüm özel hastanelerin kullandığı ve Türk Tabipler Birliği tarafından hazırlanan “Hekimlik Uygulamaları Veritabanı”ndaki ücretlendirme listesine göre yapıyoruz. Böylece hastalarımız, kendilerine teklif edilen fiyatın hangi standartlara göre belirlendiğini bilmekte, fiyatın şeffaflığından emin olmakta ve fiyatları karşılaştırma olanağına sahip olmaktadır.
Ameliyat sonrası hastalarımıza egzersiz programlarına ameliyattan sonrası 2.ayda başlıyoruz. Hastalarımız verdiğimiz bel egzersizlerini haftada en az 3 gün düzenli olarak yapmalıdır. Çoğunlukla hastalarımız bel egzersizlerini bir dönem yaptıktan sonra bırakmaktadırlar. Ameliyat sonrası egzersizlere yaşam boyu devam edilmelidir.
- Ameliyatınız tam kapalı yöntemle yapıldıysa 4 saat sonra, açık bel fıtığı ameliyatı, mikrodiskektomi (mikrocerrahi) yöntemiyle yapıldıysa 8 saat sonra hastalarımız ayağa kalkmaktadır. Sonrasında tam kapalı yöntemle ameliyat olan hastalarımız 6 saat sonra; açık bel fıtığı ameliyatı, mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile ameliyat olan hastalarımız 1 gece sonra taburcu olabilirler.
- Günümüz teknolojik koşullarında ameliyat kararı aldığımız hastalarımızda bizim öncelikli tercihimiz, tam kapalı bel fıtığı ameliyatı ya da diğer adıyla tam endoskopik bel fıtığı ameliyatıdır. Bu ameliyat yönteminde diğer yöntemlerine göre ameliyat sonrası dönem çok konforlu geçmektedir. Hastalar 4 saat sonra ayağa kalkmakta ve arzu ettikleri takdirde 6 saatte taburcu olmaktadırlar. Ofis çalışanları iş yaşamlarına 4 gün sonra dönebilmektedir.
- Ameliyat sonrası taburcu olduktan sonra evinize araç içinde oturarak gitmenizde sakınca yoktur. Olanaklı ise ön koltukta ve koltuk arkasını 110 dereceye getirecek şekilde seyahat etmek ağrı olasılığını en aza indirecektir.
- İlk 3 günlük sürede merdiven çıkmanız gerekli ise basamakları birer birer, her basamakta bir ayağınızın yanına diğerini getirerek çıkınız.
- Oturarak yemeğinizi yiyebilirsiniz. Yemek yemek için oturduğunuzda sırt desteğinizin olmasına ve olanaklı ise sandalyede oturarak yemek yemeye özen gösteriniz.
- Oturuş ve kalkışlarda size öğretildiği şekilde davranmaya özen gösteriniz.
- Ameliyat sonrası yatağınızın bel sağlığı için uygun bir yatak olmasına dikkat ediniz. Bundan sonraki yaşamınızda koltuk, kanepe gibi yerlerde yatmayınız.
- Yataktan kalkarken önce tam yan dönünüz, daha sonra ellerinizle yandan destek alarak oturur pozisyona geçiniz ve öyle kalkınız.
- Banyo yapmak için gerekli bilgiyi size yara yeri kontrolü sonrasında vereceğim.
- Size taburcu olurken tarafımdan verilen ilaçlar bitince (eğer aksi söylenmemişse) tekrar aynı ilaçları almanıza gerek yoktur.
- Tuvalet için kesinlikle alafranga tuvalet kullanınız.
- Ayakkabınızı oturarak giymeye özen gösteriniz. Kadın hastalarımız için çok yüksek topuklu veya topuksuz ayakkabılar uygun değildir. Orta yükseklikte veya dolgulu topuklu ayakkabılar daha rahat etmenizi sağlayacaktır.
- Yüksekten bir şey alırken uygun bir yüksekliğe çıkarak almaya çalışınız.
- Size verilen bel egzersizlerine 2 ay sonra başlamalısınız. Başlangıçta hareketlerinizde hafif ağrı olabilir. Fakat zaman içinde hareketleriniz ağrısız hale gelecektir.
- Ameliyat sonrası yaşamınız boyunca sandalye veya koltuğa oturmak için kendinizi serbest bir şekilde bırakmayınız. Yavaş ve kontrollü olarak oturma pozisyonuna geçiniz. Kalkarken dizlerinizden veya koltuk kenarlarındaki kolçaklardan destek alınız.
- Tam kapalı yöntemle ameliyat olanlar 3.günden itibaren; açık bel fıtığı ameliyatı, mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile ameliyat olan hastalarımız 7. günden itibaren dışarı çıkarak yürüyüşlere başlayabilir. Yürüyüşlere önce kısa zamanlı (10-20 dakika) olarak başlayınız. Her 3 günde bir 10 dakika artırınız.
- Ofis içi çalışıyorsanız tam kapalı yöntemle ameliyat olan hastalarımız 4 gün sonra; açık bel fıtığı ameliyatı, mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile ameliyat olanlar ise 20 gün sonra işlerine dönebilirler. Daha ağır iş koşullarında çalışanlardan tam kapalı yöntemle ameliyat olan hastalarımız 15 gün; açık bel fıtığı ameliyatı, mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile ameliyat olanlar ise 45 gün sonra işlerine dönebilirler.
- Her 2 ameliyat yönteminde de ilk 30 gün ağırlık taşımamaya, sonrasında ise her iki elinizde toplam 6 kg.dan fazla ağırlık taşımamaya özen gösteriniz. Ağırlık kaldırırken çömelerek ve ağırlığı olabildiğince bedeninize yakın olarak kaldırınız.
- Hangi yöntemle olursa olsun ameliyat sonrası kilo almamaya, fazla kilonuz varsa vermeye çalışınız. Bunun için diyet bölümünden profesyonel destek almanız uygun olacaktır.
- Ameliyat sonrası bedensel temas sporlarından kaçınınız. Yürüyüş ve olanaklı ise yüzmeyi tercih ediniz.
- Ameliyatınızı tam kapalı yöntemle olduysanız 3 gün; açık bel fıtığı ameliyatı, mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile ameliyat olduysanız 15 gün araç kullanmayınız. Sonrasında şehir içi kısa mesafelerde kullanabilirsiniz. Uzun mesafeli yolculuklar, aracı siz kullanıyorsanız tam kapalı yöntemle ameliyat olanlar 7 gün sonra; açık bel fıtığı ameliyatı, mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile ameliyat olanlar ise 30 gün sonra yapabilir. Ancak her 1.5 saatte bir durarak 10 dk ara verip, kısa yürüyüş yapıp yola öyle devam ediniz.
- Kısa mesafeli uçak yolculuklarını tam kapalı yöntemle olanlar 3 gün sonra; açık bel fıtığı ameliyatı, mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile ameliyat olanlar ise 10 gün sonra yapabilir. Daha uzun olan yolculuklar (okyanus aşırı) tam kapalı yöntemle olanlarda 7 gün, açık bel fıtığı ameliyatı, mikrodiskektomi (mikrocerrahi) ile ameliyat olanlarda ise 30 gün sonra yapılabilmektedir. Her 2 ameliyat yönteminde de uçakta 1.5 saatte bir kalkarak dolaşılmalıdır. Ameliyat sonrası masa başı işte çalışanlar bel destekli ortopedik özelliği olan sandalye kullanmalı ve her saat başı 5 dk kalkıp ofis içinde dolaşarak, sonrasında tekrar oturmalıdır.